Enginar Yetiştiriciliği ve Bakımı
Ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen iki enginar çeşidi Sakız ve Bayrampaşa olarak adlandırılmaktadır. Akdeniz bölgesinde enginar yetiştiriciliği yaygın olmamakla birlikte, bölgedeki mikro klima alanlarının iyi sonuçlar verebileceği düşünülmektedir. Enginarın toprak altı kısmı çok yıllık, toprak üstü kısmı ise tek yıllıktır.
Enginar olarak bilinen ürün, ılıman iklim sebzeleri arasında kategorize edilir. Aşırı soğuk veya sıcakta iyi performans göstermez, optimizasyon söz konusu olduğunda -5 santigrat derece sınırına sahiptir. Aşırı sıcaklar, ne kadar sulama yapılırsa yapılsın enginarların sertleşmesine ve odunlaşmasına neden olur. Enginar tohumlarının veya fidanlarının ekimi nemli, iyi drene edilmiş, gevşek, humus bakımından zengin, hafif nem içeriğine sahip, kumlu veya tınlı olabilen, ancak tercihen ikincisi olan işlenmiş toprakta yapılmalıdır. Daha hafif topraklar daha hızlı hasada yol açsa da, aynı zamanda daha küçük başlara neden olurlar. Ancak nemli koşullarda, kil bakımından zengin toprak kök çürümesine neden olabilir ve bu da ürün üzerinde olumsuz etkiler yaratır.
Enginar aynı yerde 3-10 yıl boyunca meyve vermeye devam edebilir, ancak yüksek bir ekonomik karlılık seviyesini korumak için ekim her 5-6 yılda bir yenilenmelidir. Yaklaşık 3-8 yıl boyunca aynı alandan hasat yapıldıktan sonra, yeni bir ürün ekmeden önce bir dip pulluk kullanarak 50 cm derinliğinde karıklar açmak gerekir.
Enginar Ne Zaman Ekilir?
Enginar fideleri Ağustos sonu ve Eylül başında dikilir. Bir dönüm için önerilen miktar 1000 bitkidir ve her bitkiye yaklaşık bir metrekare alan ayrılır. Mart ve Nisan aylarında dikim sırasında, kök sistemleri büyüyen yerleşik ürünlerden olgun sürgünler ve toprak altında 3-5 gözü bulunan uykuda enginarlar toplanır ve dikim için kullanılır. Ayrıca, toprak yüzeyinde hafif kökleri olan küçük sürgün filizleri de kullanılabilir.
Enginar tohumu ekilirken, sıra aralığı 1,40 metre ve her bir tohumun aralığı 1,20 metre olmalıdır. Tipik olarak, fideler önce tohum üretimi için yetiştirilir. Bu amaçla, tohumlar Mart veya Nisan aylarında küçük saksılara veya tüplere ekilir ve daha sonra fidelere dönüştürülür. Üretim için tipik olarak her saksıya 2-3 tohum ekilir. Fide yıl boyunca büyütülür ve takip eden Mart ya da Nisan aylarında saksıdan çıkarılarak araziye dikilir.
Ay Takvimine göre enginar tohumları için uygun ekim zamanı, dolunaydan sonra yani ayın 16’sında başlar ve yeniaydan 2-3 önce yani ayın 27’sinde sona erer.
Doğru ekim zamanı için sitemizdeki Ay Takvimi bilgilerinden faydalanabilirsiniz.
Enginar Yetiştiriciliği için Sulama Teknikleri.
Enginar yetiştiriciliği, büyüme dönemi boyunca bol miktarda su gerektirir. Ağustos ayındaki başlangıç sulamasından sonra, düzenli sulama, ürünlerin doğal neme güvenebileceği kış yağmur mevsimine kadar devam eder. Kuraklık varsa, ek sulama gereklidir ve damla sulama veya su baskını kullanılarak gerçekleştirilir. Yetersiz su alan enginarların acılaşma riski vardır ve daha düşük kalitede olurlar. Ancak uzmanlar, kök çürümesini önlemek için ağır topraklı bölgelerde aşırı sulamadan kaçınılması gerektiği konusunda uyarmaktadır.
Enginar Hasadı Ne zaman, Nasıl Yapılır?
Enginar yetiştiriciliğinde hasat zamanı iklim, toprak ve ürün türüne göre değişir. Hasat kış ve ilkbahar aylarında yapılabilir. Olgunluk büyüme ile tespit edilebilir, ancak aşırı sertleşmeyi önlemek için sapın tamamen sertleşmediğinden emin olunmalıdır. Bract yapraklarının kapalılığı taze olgunluğun bir göstergesi olarak kabul edilir.
Ege Bölgesi’nde sakız çeşidinin hasadı Aralık ve Ocak aylarında başlar. Bayrampaşa çeşidi Marmara bölgesinde genellikle Nisan ve Mayıs aylarında hasat edilir. Damla sakızının erken mahsulleri Kasım ayında hasat edilebilir.
Enginar Yetiştiriciliğinde Hastalık ve Zararlılar
Enginar yetiştiriciliği kış aylarında yapıldığından, hastalık ve zararlılar onlar için önemli bir sorun teşkil etmez. Ancak yeni dikilen bahçelerde kök çürümesi ile ilgili sorunlar yaşanabilir. Kök bölgesindeki çürüme nedeniyle ortaya çıkan sorunlarla mücadele etmek için temiz enginar fideleri ve toprağı kullanmak önemlidir. Bol nem ve yağış olduğunda, Botrytis cinerea olarak adlandırılan gri bir küf büyüyebilir. Sıcak ve nemli havalarda bu durum küf ve yanıklık sorunlarını tetikleyebilir. Enginarlarda en sık görülen virüs hastalıkları kıvırcık bodurluk virüsü ve sarı mozaik virüsünden oluşur. Yaprak bitleri, enginar güvesi, Asimina laevigata ve salyangozlar enginarları etkileyen diğer zararlıların başında gelir. Hastalık ve zararlılarla mücadelede hem kimyasal, hem kültürel hem de fiziksel kontrol taktiklerine başvurulur.
Enginar üretiminde yüksek verim için doğru toprak ve fide seçimi çok önemlidir. Düzenli bakım, sulama ve gübreleme ile çiftçiler tatmin edici hasatlar elde edebilirler.
