Ay Dünyamız etrafında ve kendi etrafındaki bir turunu 27,3 günde tamamlar. Bu yüzden Dünyadan bakıldığında Ayın hep aynı tarafı görünür.
“Ay’ın karanlık yüzü”, diğer yarımkürenin Dünya’ya dönük olmamasını ifade eder. Bu da ayın diğer yarım küresinin Dünya’dan asla görülemeyeceği anlamına geliyor.
“Karanlık taraf” tabiri her türlü yanlış anlaşılmaya yol açabilir. Bu nedenle göremediğimiz tarafı anlatmak için “uzak taraf” tabirinin kullanılması tercih edilir.
Ayın diğer yüzü ancak uzaydan görülebilir ve hiçbir zaman Dünyadan gözlemlenemez.
Ay’ın Karanlık Yüzü Keşfi: İlk Fotoğraf
Ayın Karanlık Yüzünün Keşfi
Ay’ın “karanlık tarafının” ilk fotoğrafı 7 Ekim 1959’da Sovyet Luna 3 uzay aracı tarafından çekilmiştir. Dünya üzerinde daha önce hiç kimsenin görmediği ayın karanlık tarafı, insanlık tarafından ilk kez görülmüştür.
Ayın Karanlık Tarafını Neden Göremiyoruz?
İnsanlar Ay’ın karanlık yüzünü göremezler çünkü Ay Dünya’ya çekim gücüyle kilitlenmiştir. Hem ay hem de dünya sürekli olarak kendi eksenleri etrafında dönmektedir. Dünya ve ay çekim gücü etkisiyle kilitlendiğinden, ayın kendi ekseni etrafında dönmesi için gereken süre, dünyanın yörüngesinde dönmesi için gereken süreye tam olarak eşittir.
Basitçe söylemek gerekirse, ayın dönüş döngüsü ve yörünge periyodu eşittir.
Dolayısıyla ayın sadece “yakın tarafı” olarak adlandırılan tek tarafını görebiliyoruz. Yani dünyanın dönüşü ile ayın devrimi aynı hizada olduğundan, ayın yalnızca sürekli olarak dünyaya bakan yüzünü görebilmekteyiz diyebiliriz. Bunun sonucunda hiç göremediğimiz diğer tarafı, ayın “karanlık tarafı” olarak anılıyor.
Gelgit Kilitlenmesi Nedir?
Ay milyonlarca yıldır Dünya’nın etrafında dönüyor ve bu süre zarfında iki varlık arasındaki yerçekimsel dalgalanmalar hem yörüngelerini hem de dönüş hızlarını bir şekilde değiştirdi.
Dünya aydan önemli ölçüde daha büyük olduğundan, bir denge noktasına ulaşana kadar dönüşü yavaşlar. Bu dengede, Ay “gelgit açısından kilitlenmiş” hale gelir; kendi ekseni etrafında tam dönüş zamanı, dünyanın etrafında tam bir yörüngeyi tamamlama zamanına denk gelir.
