Ay takvimi, Ay’ın evreleri temel alarak oluşturulan takvimdir. Takvimde Ay’ın gökyüzündeki devinimleri ve evreleri esas alınır.
Ay’ın toplam 8 evresi vardır. Bu evreler
- Yeni ay
- Hilal
- İlk dördün
- İlk Şişkin ay
- Dolunay
- Son Şişkin ay
- Son dördün
- Hilal
şeklinde adlandırılır. Bu evreler toplamda 29,5 günde tamamlanır ve sürekli olarak tekrarlanır.
Şu an günlük hayatımızda kullandığımız Miladi Takvim Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketleri baz alınarak düzenlenmiştir. Ay takviminde ise, Ay’ın tam devreleri temel alınır.
Ay takviminde bir yıl yani 12 ay 354 günde tamamlanır. Şu an kullandığımız Miladi Takvim ise 365-366 günde tamamlanır.
Bu durumda Ay yılı, Güneş yılına göre daha hızlı tamamlanır. Bu yüzden Ay takviminin Güneş takvimine göre karşılığını bulmak için hesaplama yaparken belirli sürelerin eklenmesi gerekir.
Ayın Evreleri nelerdir?
Sekiz ay evresi vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
Yeniay: Ay, Dünya ile Güneş arasına girdiğinde yeni evresi oluşur. Ay’ın karanlık tarafı dünyaya doğru olduğundan bu aşamada görülemez.
Büyüyen Hilal: Yeni aydan birkaç gün sonra, ay ikinci evresine, yani büyüyen hilal evresine girer. Ay bu aşamada doğuya doğru hareket eder. Hilal zamanı bazen ayın geri kalanı az da olsa görülebilir. Bu durum Dünyadan yansıyan ışığın Aydan geri yansımasıyla oluşur.
İlk dördün: Ayın sağ yarısının aydınlık olduğu evredir.
İlk şişkinay: İlk dördün ile dolunay arasındaki evredir. Ayın yarısından fazlası aydınlıktır ve tam aydınlığa doğru ilerler.
Dolunay: Ay’ın beşinci evresidir. Güneş ve Ay’ın dünyanın karşıt taraflarında bulunmasına dolunay denir. Ay, Dünyaya en yakın noktadayken “Süper Ay”, Dünya’ya en uzak noktadayken ise “Mikro Ay” olarak adlandırılır.
Son şişkin Ay: Ayın altıncı evresi, ayın yarısı aydınlanıncaya kadar süren şekilsel bir düşüşle karakterize edilir.
Son dördün: Ay, şu anki ay evresinin 3/4’ünü tamamlamış ve yedinci evresindedir.
Küçülen Hilal: Ayın sekizinci ve son aşamasıdır. Ayynı zamanda “dünya ışığına” da bu dönemde tanık olunabilir. Güneş ve Ay aynı anda doğduğunda bu aşama sona erecek ve yeni bir ay döngüsü başlayacaktır.
Tarihte Ay Takvimi
Sümerler muhtemelen tamamen ay evrelerinin tekrarına dayalı olan Ay Takvimini geliştiren ilk medeniyetti. Bu medeniyetteki uygulamaya göre, her ay, Yeni Ay’ın gök yüzünde göründüğü gün başlıyordu.
Hz.Muhammed’in M.S. 622’dea Mekke’den Medine’ye yaptığı hicreti temel alan takvim ise Hicri takvimdir. Hicri takvim, Ay Takvimlerine örnek olarak gösterilebilir.
Ayrıca İslam dininde bazı ibadetlerin zamanları, Ay Takvimi baz alınarak hesaplanır.
