Ay her gece ve bazen her gün gökyüzünde biraz farklı şekiller alırken görülebilir. Bu farklı şekiller ayın evreleri olarak adlandırılır ve yaklaşık 30 günlük bir süre boyunca düzenli olarak değişir.
Ay’ın evreleri Ay’ın, Dünya’nın ve Güneş’in konumlarındaki değişikliklerden kaynaklanır. Ay Dünya’nın etrafında dönerken, Ay’ın farklı kısımları Güneş tarafından aydınlatılır. Bununla birlikte, Ay’ın aynı yüzü her zaman Dünya’ya dönük olduğundan, çoğu zaman aydınlatılan kısmın bir kısmı (Ay’ın gündüz kısmı) bize dönüktür.
Ay’ın aydınlatılmayan kısmı (Ay’ın gece kısmı) ise bize doğru bakar. Bu da ayın farklı evrelerini oluşturur. Ayın ana evreleri Ayın ana evrelerinin ölçeksiz diyagramı. Güneşin çok sağda olduğu varsayıldığında, iç daire, dış dairede gösterildiği gibi, dünyanın kuzey kutbunun üstünden görüldüğü gibi ayın evrelerine karşılık gelen ayın konumunu gösterir.
Ay’ın sekiz ana evresi vardır:
Yeni Ay:
Güneş tarafından aydınlatılan kısım Dünya’dan uzakta olduğu için Ay hiç görünmediğinde. Bu evre, ay güneş ile dünya arasına girdiğinde meydana gelir. Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi yaklaşık 5 derece eğiktir, bu nedenle genellikle Güneş’in üstünde veya altındadır. Ancak bazen ay doğrudan güneşle aynı hizaya gelir ve bu da tutulmaya neden olur. Ortalama olarak, her yıl iki ila beş tutulma meydana gelir.
Büyüyen hilal:
Ay yörüngesinde hareket ederken, ayın küçük parçaları görünür hale gelir. Ay yuvarlak olduğu için hilal olarak görünür, ancak sadece güneş tarafından aydınlatılan kısmın kenarı görünür ve bu kenar yuvarlak bir cisim üzerinde olduğu için kavisli görünür.
İlk Dördün:
Ay’ın yüzeyinin yarısı Dünya’dan görülebilir. Bu, Ay’ın toplam yüzeyinin dörtte birinin aydınlatıldığı anlamına gelir.
Şişkin Ay:
Ay’ın Dünya’dan görünen yüzeyinin yarısından fazlasının aydınlandığı duruma ‘Şişkin Ay’ denir.
Dolunay:
Ay, Güneş ve Dünya’nın karşısında olduğunda, Ay’ın arka yüzünün tamamı aydınlanır. Tüm dolunaylarda ay tutulması olmaz, tıpkı tüm yeniaylarda güneş tutulması olmadığı gibi. Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi yaklaşık 5 derece eğiktir, bu nedenle Ay bazen gölgemizin altında bazen de üstünde kalır. Bununla birlikte, arada bir, Dünya’nın gölgesinden geçmesine neden olan bir olaya denk gelir ve bir ay tutulması yaşarız.
Şişkin Ay:
Dolunaydan sonra, Ay’ın Dünya’dan görünen parlak kısmı küçülmeye başlar. Azalan evre sırasında, Ay’ın Dünya’dan görülebilen yüzeyi hala çoğunlukla aydınlıktır.
Son Dördün:
Ay’ın yüzeyinin yarısının Dünya’dan görülebildiği dönem. Aydınlatılan kısım, ilk dört dönem boyunca aydınlatılmayan Ay’ın çevreye yakın yarısıdır.
Yeni Ay
Ay’ın son evresi, yeniayda Ay’ın sadece küçük bir kısmının (küçülen hilale kıyasla Ay’ın arka tarafı) görünür hale geldiği ve daha sonra Ay’ın ağdalanması ve küçülmesi sırasında tekrar kaybolduğu küçülen hilaldir.
